සෝමාවතී චෛත්‍යරාජයා මුල් කාලයේදී පාචින නාගාරාමය (නැගෙනහිර පැත්තෙන් පිහිටි ශ්‍රේෂ්ඨ ආරාමය) “මණි අගිය” (අග්‍රගන්‍ය මාණික්‍යය) යන නම් වලින් හැඳින් වූ බව සෙල්ලිපි වලින් අනාවරණය වේ.
දැනට සෙල්ලිපි අටක් සෝමාවතී චෛත්‍යරාජයාණන් වහන්සේ අබියස පවතී. එයින් සෙල්ලිපි දෙකක් චෛත්‍යරාජයා අසල හා අනිත් සෙල්ලිපි හය සෝමාවතී දාගැබට නුදුරින් චෛත්‍යරාජයා වෙත යන මාර්ගය සමීපයෙහි මීන්විල විශාල ගල්පර්වතයක් වූ එරික් ස්වෝන් නමැති සුප්‍රකට ජායාරුප ශිල්පිය වල අලියෙකු ගෙන් මරණයට පත් දිග් ගලෙහි තිබෙනු දැක බලාගත හැක.
මේ ලිපි අතර චෛත්‍යරාජයා සමීපයෙහි පිහිටි පේලි දහයකින් යුත් විශාල පුවරු ලිපිය ඉතා වේදගත්වේ.
එම ලිපියෙන් කනිට්ඨතිස්ස රජු (ක්‍රි.ව. 164-192) ගෙන් මණි අගිය නම් මේ සෝමාවතී විහාරයට කරන ලද පුජාවක් කියවේ. එම ලිපියේ අදහස
01) යහපතක් වේවා, නාග නමැති මහරජුගේ පුත්‍රයා වූ ද, භාතියතිස්ස නමැති මහරජුගේ මනිටු සොහොයුරු වුද, තිස්ස නමැති මහරජ අලිවිටියෙහි භව්ටක වැව සමීපයහි වූ මණි අගිය නමැති රාජමහා විහාරයෙහි සංඝාරාමය නැවත පිහිටුවා යථෝක්ත විහාරය වෙනුවෙන් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ප්‍රකාශනය (කල් යාමේදී) ක්‍රියාවේ නොයෙදීම හේතු කොටගෙන මේ ස්ථානයට (ලැබීමට නියමිත) ආදායම නොලැබෙන අවස්ථාවේදී මෙබඳු නියෝගයක් පනවන ලදී.මේ ආඥාවට අනුව මේ මුදල සැයේත් පෝයගේත් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමටද නව කර්මාන්ත වැඩ සඳහා ද යෙදිය යුතු වන්නේය.
ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩ කිරීමට ද නව කර්මාන්තයටද උවමනා නොවන්නේ නම් මේ ආදායම සංඝයා වෙත දානය සැපයීම සඳහා දිය යුතුය.
මේ විහාරය සඳහා පනවා ඇති ආඥාව පිලි නොපැදීමේ වරදට දඬුවම කහවනු පන්සියයකි.
මේ විහාරයේ උපෝසථාගාරයේ පහන් දැල්වීම සඳහා තෙල් සැපයීමටද කටුකොහොල් අරීමටද ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමටද මේ තොටුපළවල් තුන එනම් අතර ගගහි කෙහිගම තොටුපල ද, සුමනතගම තොටුපලද තොටගමකහි තොටුපලද දෙන ලදී.
මණි අගියේ උපෝසථාගාරයේත් රාජමහා විහාරයේත් ආරක්ෂාව සැලසීම නිශ්චය කළයුතුව තිබෙන හෙයින් මේ විහාරයටහිමි සඟ සතු ඉඩම්වල පදිංචි පවුල් වල ය මහා වැකන්දියේ වැඩවලින් මුදවා විහාරය රැකීමේ කාර්යයෙහි යෙදිය යුතුය.
02) ක්‍රි. පු. 9 – ක්‍රි. ව. 21 නාග නමැති මහරජ තම පුත් නකල නමැති කුමාරයා විසින් පිහිටුවන ලද, පාචීන නාගාරාම විහාරයට රජඅඩපිටි නමැති ගම ප්‍රදානය කළේය.
03) ක්‍රි. පු. 41 – ක්‍රි. පු. 19 කුටකන්න තිස්ස රජතුමා විසින් පිහිටුවන ලද ලිපිය අනුව දෙගම නමැති දිය ඇලක් සාදවා කුඹුරුවලට ජලය ලබාදුන් අයුරු පැහැදිලි වේ.
04) ක්‍රි. ව. 9 - ක්‍රි. ව. 21 මහානාග රජ තම පුත් නාග කුමාරයා පිහිටවූ පාචීන නාගාරාමය නම් විහාරයෙහි නඩත්තුව සඳහා විහාරය සමීපයෙහි වූ රජලි නමැති කුඹුරෙහි සත් කරිසක් සඟසතු කොට පුජා කරන ලදී.
05) ක්‍රි. ව. 112 - ක්‍රි. ව. 134 සංග්‍රාමයේ විජයග්‍රාහක වූ ගාමිණි අභය මහරජු විසින් රජ ඇළෙහි පිහිටි ගමේ ආදායම මණිඅගිය විහාරයට දෙන ලදී.
06) ක්‍රි. ව. 22 - ක්‍රි. ව. 31 අතර සිටි ආමන්ඩ ගාමිණී අභය රජුගේ ලිපියක පේලි දෙකක් පමණක් ඉතිරි වී ඇති අතර ඒ සමීපයෙහි තවත් ලිපියක් (එරික් ස්වෝන් ගලෙහි) විනාශයට පත්ව ඇත.
මෙවන් අති පෞරාණික සිද්ධස්ථානය වර්තමානයෙහි විහාර කැලය නමින් හැඳින්වෙන සෝමාවතී අභය භුමිය මධ්‍යයෙහි පවතී. එදා මාගම්පුර වෙල්යායේ කොටසකැයි සිතිය හැකි මේ සමතලා බිම් ප්‍රදේශයේ ස්වභාව ධර්මයාගේ බලපෑමත්, මහවැලි ගඟ ගැලූ මාර්ගය වෙනස්වී පිටාර ගැලීමත්, රාජධානි වෙනස් වනවාත් සමගම ජනශුන්‍ය විල්ලු සහිත මහා වනයක් බවට පත්ව නිතර ජාල රකුසාට මුළු ප්‍රදේශයම ගොදුරු වෙමින් වසර 1000 කට අධික කාලයක් ගතවිය.
අනුරාධපුර යුගයේ අවසාන කාලයේදී වල්බිහිව නටබුන්ව ගිය සෝමාවතිය ජනතාවගේ මතකයෙන් ක්‍රමයෙන් ඇත්වන්නට විය.එහෙත් ජනතාවගේ හදවතින් දකුණු දළදා වහන්සේ වැඩ සිටින බුදු රැස් විහිදෙන සෝමාවතිය යන නාමය ඈත් නොවී පරම්පරාගතව පැවතුනි.
සොමවතියේ එදා සහ වත්මන් තත්වය පිලිබඳ ලිපියකින් නැවත ඔබ හමුවන තුරු ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි…!!!
උපුටාගැනීම්: පහමුණේ ශ්‍රී සුමංගල නාහිමි විසින් රචිත “සෝමාවතී චෛත්‍යරාජයා” ග්‍රන්ථයෙනි.
No comments:
Post a Comment